Tag Archives: Κορονοϊός

Οδηγίες Προστασίας των ατόμων με Σακχαρώδη Διαβήτη από τον κορωνοϊό (Covid-19)

H Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία (ΕΔΕ) σε εναρμόνιση με την Διεθνή Ομοσπονδία Διαβήτη (IDF) με στόχο την πρόληψη και την αντιμετώπιση του κορωνοϊού από τα άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη και των προβλημάτων που ενδεχομένως προκύψουν, προχώρησε στην έκδοση των ακόλουθων οδηγιών.

Σακχαρώδης Διαβήτης

Τα άτομα με διαβήτη είναι πιο ευάλωτα στις λοιμώξεις και έχουν 2-3 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να νοσήσουν από τον κορωνοϊό, ανεξάρτητα από το αν συνυπάρχουν ή όχι άλλα προβλήματα υγείας. Σύμφωνα με μήνυμα του Προέδρου του IDF Καθηγητή Andrew Boulton, και για λόγους άγνωστους μέχρι σήμερα, η νόσηση από τον κορωνοϊό φαίνεται ότι εξελίσσεται σχετικά ήπια στα νεότερα άτομα και ιδίως στα παιδιά με διαβήτη τύπου 1.

Σε γενικές γραμμές, παράγοντες οι οποίοι αυξάνουν τον κίνδυνο νόσησης στα άτομα με διαβήτη είναι οι κάτωθι:

  • κακή γλυκαιμική ρύθμιση (η υπεργλυκαιμία αποδυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημα)
  • μεγάλη διάρκεια του διαβήτη
  • έντονη παχυσαρκία
  • μεγάλη ηλικία
  • κάπνισμα
  • παρουσία χρόνιων επιπλοκών της νόσου (κυρίως από το καρδιαγγειακό σύστημα και τους νεφρούς)

Κορωνοϊός και Σακχαρώδης Διαβήτης

Στα τέλη του 2019, ένα νέο στέλεχος κορωνοϊού αναγνωρίστηκε ως αίτιο κρουσμάτων πνευμονίας στο Wuhan στην Κίνα. Η μετάδοση του ιού υπήρξε ραγδαία, η επιδημία εξαπλώθηκε αρχικά σε όλη την Κίνα και στη συνέχεια και σε όλες σχεδόν τις ηπείρους, λαμβάνοντας πλέον τον χαρακτηρισμό της «πανδημίας» (Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, 11.03.2020).

Kοινοί Τρόποι Μετάδοσης

  1. Από το ένα άτομο στο άλλο μέσω σταγονιδίων που βγαίνουν από το στόμα με την ομιλία, τον βήχα ή το φτέρνισμα, ή κατά την σωματική επαφή (π.χ. αγκαλιάσματα, φιλιά, χειραψίες)
  2. Με το άγγιγμα μολυσμένης επιφάνειας (π.χ. τραπέζι, πόμολο πόρτας) και στη συνέχεια τα χέρια στο στόμα, τη μύτη ή τα μάτια

Ο χρόνος επιβίωσης του στις επιφάνειες είναι συνήθως περί τις 2 ώρες, αλλά μπορεί να είναι πολύ μεγαλύτερος σε χαμηλές θερμοκρασίες και υψηλή υγρασία περιβάλλοντος (σε πάνω από 30°C ζει πολύ λιγότερο). Ο χρόνος επώασης (από την μόλυνση μέχρι την εμφάνιση συμπτωμάτων) είναι συνήθως γύρω στις 5 ημέρες, μπορεί όμως να φθάσει και τις 14 ημέρες. Ο ιός εξουδετερώνεται στις επιφάνειες με τη χρήση αλκοολούχου (άνω του 40%) διαλύματος.

Συμπτώματα

Συνήθως πρόκειται για ήπια νόσο και το 98% όσων μολύνονται επιβιώνουν.

Από τα άτομα που νοσούν, πάνω από 80% εμφανίζουν ήπια συμπτώματα όμοια με του κοινού κρυολογήματος και μπορούν να αναρρώσουν στο σπίτι:

  • καταρροή
  • βήχας
  • πονόλαιμος
  • πονοκέφαλος
  • ανεξήγητη κούραση
  • πυρετός

Σε ποσοστό ≈14% ο ιός εισβάλει βαθύτερα στους πνεύμονες και προκαλεί πνευμονία με σοβαρότερα συμπτώματα (δύσπνοια).
Σε ποσοστό όμως ≈5% η κατάσταση μπορεί να γίνει κρίσιμη με εμφάνιση αναπνευστικής ανεπάρκειας, σήψης και ανεπάρκειας λειτουργίας όλων των ζωτικών οργάνων.

Ομάδες Υψηλού Κινδύνου

Η σοβαρότητα της νόσου είναι συνήθως μεγαλύτερη σε άτομα που έχουν και άλλα προβλήματα υγείας, συγκεκριμένα στους ηλικιωμένους και όσους πάσχουν από καρδιαγγειακή νόσο, χρόνια νοσήματα των πνευμόνων, υπέρταση και διαβήτη (όπως και με την γρίπη).

Προληπτικά Μέτρα
για προφύλαξη από τον κορωνοϊό

  1. Καλή γλυκαιμική ρύθμιση
  2. Φυσική δραστηριότητα/άσκηση
  3. Επαρκής ενυδάτωση, κατανάλωση τροφών ή ροφημάτων πλούσιων σε αντιοξειδωτικά (όπως φρούτα, λαχανικά, πράσινο τσάι) και αποφυγή επεξεργασμένων τροφίμων ενισχύουν την επάρκεια του ανοσοποιητικού συστήματος στην άμυνα του οργανισμού
  4. Συχνό πλύσιμο των χεριών με σαπούνι και νερό ή χρήση αλκοολούχου διαλύματος ειδικά πριν το φαγητό και μετά από επίσκεψη σε δημόσιους χώρους
  5. Αποφυγή επαφών ή διατήρηση απόστασης (το λιγότερο 1 μέτρο) από ανθρώπους που έχουν συμπτώματα ή νοσούν εμφανώς. Κάλυψη της μύτης ή του στόματος με χαρτομάντιλο μιας χρήσης σε βήχα ή φτάρνισμα και στη συνέχεια απόρριψη του σε κάδο
  6. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας δεν συστήνει τη χρήση απλής χειρουργικής μάσκας στην κοινότητα σε όσους δεν έχουν συμπτώματα αναπνευστικού, ακόμα και σε περιοχές με κρούσματα κορωνοϊού. Η χρήση μάσκας δεν μειώνει την σημασία των άλλων γενικών μέτρων πρόληψης της νόσου και μπορεί να οδηγήσει σε περιττό κόστος και προβλήματα προμηθειών
  7. Διασφάλιση ότι υπάρχει άμεση πρόσβαση στα τηλέφωνα επείγουσας επικοινωνίας σε περίπτωση ασθένειας και οι ποσότητες φαρμάκων (ιδίως ινσουλίνης) και αναλωσίμων για τον αυτοέλεγχο της γλυκόζης είναι επαρκείς, ώστε να μην χρειαστεί έξοδος από το σπίτι
  8. Περιορισμός των μη απαραίτητων επαφών και μετακινήσεων, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις όπου συναθροίζονται περισσότερα από 4-5 άτομα

Εάν εκδηλωθεί νόσος και παρουσιαστούν συμπτώματα (ιδιαίτερα από το αναπνευστικό):

  1. Να ενημερωθεί πρώτα ο θεράπων ιατρός πριν από την μετάβαση στο νοσοκομείο
  2. Εάν δεν είναι δυνατή η επικοινωνία με τον θεράποντα, υπάρχει η δυνατότητα επικοινωνίας με τον ΕΟΔΥ στο τετραψήφιο τηλέφωνο 1135
  3. Αν δοθούν τελικά οδηγίες παραμονής στο σπίτι, πρέπει να παρεμποδισθεί η μετάδοση του ιού σε όσους ζουν μαζί ή στους επισκέπτες
  4. Ύπνος σε διαφορετικό δωμάτιο ή ξεχωριστό κρεβάτι και τη χρήση μάσκας, σημαντικό είναι να μην μοιράζονται τα σκεύη φαγητού (κουταλάκια, μαχαιροπήρουνα κ.λπ.)
  5. Μετά το σχολαστικό πλύσιμο των χεριών καλό είναι να χρησιμοποιούνται χάρτινες πετσέτες μιας χρήσης. Εάν αυτό δεν είναι εφικτό, πρέπει να έχουν τη δική τους πετσέτα την οποία αλλάζουν όταν μουσκέψει (ο κορωνοϊός αγαπάει την υγρασία).

Όπως με όλες τις ιώσεις, στη νόσηση από τον κορωνοϊό μπορεί να παρατηρηθεί απορρύθμιση του γλυκαιμικού ελέγχου. Σε τέτοιες περιπτώσεις απαιτείται άμεση επικοινωνία με τον θεράποντα ιατρό, διότι αυξάνονται οι ανάγκες του οργανισμού σε ινσουλίνη και χρειάζεται κατάλληλη τροποποίηση της φαρμακευτικής αγωγής και της διατροφής.

Γενικοί Κανόνες

  1. Επιβάλλεται επαρκής ενυδάτωση (τουλάχιστον μισό ποτήρι νερό κάθε ώρα) για την διατήρηση τόσο του κυκλοφορικού συστήματος όσο και του μεταβολισμού των κυττάρων σε καλή κατάσταση
  2. Συχνός έλεγχος των επιπέδων της γλυκόζης στο τριχοειδικό αίμα με τις συσκευές αυτομέτρησης και προσπάθεια διατήρησης τους σε αποδεκτά επίπεδα (80-180 mg/dl) με τις οδηγίες του θεράποντος ιατρού
  3. Σε άτομα με διαβήτη τύπου 1, αλλά και τύπου 2 που ρυθμίζονται με σχήματα ινσουλινοθεραπείας, απαραίτητος είναι ο έλεγχος για παρουσία κετονών στο τριχοειδικό αίμα. Η αύξηση των κετονών υποδηλώνει εκτροπή του μεταβολισμού σε καύση λίπους αντί γλυκόζης και μπορεί να οδηγήσει σε οξέωση
  4. Για τα άτομα με διαβήτη τύπου 2 που λαμβάνουν αντιδιαβητικές αγωγές και είναι καλά ρυθμισμένοι, τα αποθέματα της ινσουλίνης στο πάγκρεας είναι σχετικά επαρκή και συνήθως δεν δημιουργούνται σοβαρά προβλήματα κατά τη διάρκεια οξείας νόσου. Αν στα θεραπευτικά σχήματα υπάρχουν αναστολείς SGLT2 (δαπαγλιφλοζίνη, εμπαγλιφλοζίνη, καναγλιφλοζίνη), πρέπει να διακόπτονται άμεσα με την εμφάνιση της οξείας νόσου και να ξαναρχίζουν μετά την αποδρομή της. Η κατηγορία αυτή των φαρμάκων είναι εξαιρετικά αποτελεσματική στη ρύθμιση του διαβήτη και χρησιμοποιείται πλέον ευρύτατα (συχνά στο ίδιο χάπι μαζί με τη μετφορμίνη)
  5. Οδηγίες για την αντιμετώπιση του διαβήτη στην οξεία νόσηση υπάρχουν στις «Κατευθυντήριες Οδηγίες για την Διαχείριση των Ατόμων με Σακχαρώδη Διαβήτη» της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας, με ελεύθερη πρόσβαση στο site (www.ede.gr)

Τέλος, εξαιρετικά σημαντικό είναι να ακολουθούνται πιστά οι οδηγίες του Υπουργείου Υγείας για τον περιορισμό της εξάπλωσης του κορωνοϊού. Η διαχείριση της νέας και δυνητικά επικίνδυνης αυτής επιδημίας, σε ατομικό ή συλλογικό επίπεδο, είναι ευθύνη όλων μας.

Ενημερωτικό Έντυπο με τις Οδηγίες της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας σε pdf.

Ενημερωθείτε περαιτέρω στον Ιστότοπο της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας www.ede.gr

Ποιοί ασθενείς με καρδιαγγειακά νοσήματα θεωρούνται υψηλού κινδύνου σε ενδεχόμενη νόσηση από COVID-19

Δευτέρα 23 Μαρτίου 2020

Του Φλώρου Δημήτρη
Καρδιολόγου
Διδάκτορα Ιατρικής Σχολής Δ.Π.Θ.

Η ανθρωπότητα προσπαθεί να προφυλαχθεί από τον νέο κορωνοϊό COVID-19, ο οποίος αποτελεί πανδημία από τις 11 Μαρτίου 2020 σύμφωνα με τον Π.Ο.Υ. Η ανησυχία είναι έκδηλη σε όλους, αλλά περισσότερο σε άτομα που θεωρούνται ότι ανήκουν στις λεγόμενες ομάδες υψηλού κινδύνου. Οι άνθρωποι και ιδιαιτέρως οι καρδιολογικοί ασθενείς, αναρωτιούνται αν ανήκουν σε αυτές και αναζητούν απαντήσεις τόσο από ειδικούς όσο και από το διαδίκτυο. Η αλήθεια είναι ότι η αναζήτηση στο διαδίκτυο πέφτει πάνω σε γενικές φράσεις όπως «άνθρωποι με καρδιαγγειακά νοσήματα» ή «καρδιοπαθείς», χωρίς να διευκρινίζεται πιο αναλυτικά ποιοι από τους καρδιολογικούς ασθενείς διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο. Σκοπός αυτού του άρθρου είναι να αποσαφηνίσει αυτό το θέμα και να βοηθήσει στη σωστή ενημέρωση των καρδιολογικών ασθενών.

Κατ’ αρχήν θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι με τον όρο υψηλού κινδύνου ασθενείς δεν χαρακτηρίζουμε ανθρώπους με αυξημένη πιθανότητα να νοσήσουν (να κολλήσουν δηλαδή), αλλά ανθρώπους με αυξημένη πιθανότητα επιπλοκών (και θανάτου) από τη νόσο. Όλοι μας διατρέχουμε τον ίδιο κίνδυνο να κολλήσουμε (γι’ αυτό και τα μέτρα που εφαρμόζονται ισχύουν για όλους), αλλά οι ομάδες υψηλού κινδύνου κινδυνεύουν περισσότερο από τις επιπλοκές της νόσου (πνευμονία, πολυοργανική ανεπάρκεια ή και θάνατος). Για αυτούς τα μέτρα είναι περισσότερο αυστηρά και απαραίτητα.

Το δεύτερο που πρέπει να γίνει κατανοητό είναι ότι ενώ διαθέτουμε πολλά επιδημιολογικά δεδομένα για τον ιό της γρίππης (καθώς απασχολεί την ανθρωπότητα εδώ και πολλά χρόνια), δεν συμβαίνει το ίδιο με τον νέο κορωνοϊό, ο οποίος εμφανίστηκε πριν λίγους μήνες. Για το λόγο αυτό αρχικά (όταν δεν υπήρχαν καθόλου δεδομένα) οι οδηγίες που εφαρμόζονταν ήταν ίδιες με αυτές τις γρίππης (με το σκεπτικό ότι πρόκειται για δύο αναπνευστικούς ιούς με παρόμοιο τρόπο μετάδοσης). Με το πέρασμα των εβδομάδων και τη δημοσίευση επιδημιολογικών δεδομένων, μαθαίνουμε περισσότερα για το ποιοι ασθενείς κινδυνεύουν περισσότερο από τον ιό αυτό. Αυτό σημαίνει ότι η λίστα αυτή συνεχώς θα αναθεωρείται και θα εμπλουτίζεται. Οπότε τα δεδομένα που αναφέρονται στο άρθρο αυτό, μπορεί να τροποποιηθούν στο μέλλον.

Οι ασθενείς λοιπόν με καρδιαγγειακά νοσήματα που πρέπει να προσέχουν ιδιαίτερα ταξινομούνται από πλευράς βαρύτητας σε τρεις κατηγορίες: 

στους ασθενείς με υπερβολικά αυξημένο κίνδυνο, στους ασθενείς με ιδιαιτέρως αυξημένο κίνδυνο και στους ασθενείς με αυξημένο κίνδυνο.

Ασθενείς με υπερβολικά αυξημένο κίνδυνο

  • Γυναίκες σε εγκυμοσύνη και σοβαρή καρδιακή νόσο (συγγενή ή επίκτητη)
  • Ασθενείς με μεταμόσχευση καρδιάς

Ασθενείς με ιδιαιτέρως αυξημένο κίνδυνο

  • Όλοι οι ασθενείς με οποιαδήποτε καρδιακή νόσο και ηλικία μεγαλύτερη από 70 έτη (αυξημένος κίνδυνος λόγω ηλικίας)
  • Όλοι οι ασθενείς με οποιαδήποτε καρδιακή νόσο και χρόνια πνευμονοπάθεια ή χρόνια νεφροπάθεια (αυξημένος κίνδυνος λόγω της πνευμονοπάθειας ή της νεφροπάθειας)
  • Ασθενείς με στεφανιαία νόσο και στηθάγχη που περιορίζει τις καθημερινές δραστηριότητες (η στηθάγχη είναι σύμπτωμα που έχουν ασθενείς με βουλωμένες και μη διορθωμένες στεφανιαίες αρτηρίες και σημαίνει εμφάνιση πόνου στο στήθος κατά τη δραστηριότητα)
  • Ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια, ιδίως αν προκαλεί περιορισμό των καθημερινών δραστηριοτήτων ή αν έχει προηγηθεί νοσηλεία σε νοσοκομείο μέσα στο τελευταίο έτος.
  • Ασθενείς με σοβαρή βαλβιδοπάθεια (στένωση/ανεπάρκεια αορτικής βαλβίδας, στένωση/ανεπάρκεια μιτοροειδούς βαλβίδας) που συνοδεύεται από συμπτώματα ή που βρίσκονται σε αναμονή για χειρουργείο
  • Ασθενείς που αναρρώνουν από πρόσφατη (εντός 3μήνου) επέμβαση ανοιχτής καρδιάς
  • Ασθενείς με συγγενείς καρδιοπάθειες που επιπλέον συνυπάρχει πνευμονοπάθεια ή πνευμονική υπέρταση ή καρδιακή ανεπάρκεια ή ηλικία μεγαλύτερη από 70 έτη ή κύηση ή αν υπάρχει σύμπλοκη συγγενής καρδιοπάθεια

Ασθενείς με αυξημένο κίνδυνο

  • Ασθενείς με στεφανιαία νόσο, δηλαδή ασθενείς με προηγούμενο έμφραγμα, προηγούμενη αγγειοπλαστική (μπαλονάκι) ή προηγούμενη αορτοστεφανιαία παράκαμψη (by-pass), ανεξαρτήτως χρονικού διαστήματος
  • Ασθενείς με υψηλή αρτηριακή πίεση (δηλαδή οι αρρύθμιστοι υπερτασικοί, όχι όλοι). Στο σημείο αυτό θα πρέπει να αποσαφηνιστεί ότι δεν υπάρχει καμία τεκμηρίωση όσον αφορά την υποτιθέμενη συσχέτιση της βαρύτητας νόσησης από κορωνοϊό και ορισμένων κατηγοριών αντιϋπερτασικών φαρμάκων όπως είναι οι. αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης (α-ΜΕΑ) και οι αποκλειστές των υποδοχέων της αγγειοτενσίνης (ARBs). Αντιθέτως, η διακοπή αυτών των φαρμάκων αυτοβούλως, οδηγεί σε απορρύθμιση της αρτηριακής υπέρτασης και σε αύξηση του κινδύνου
  • Ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη
  • Ασθενείς με αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο
  • Ασθενείς με αγγειακή άνοια ή νόσο μικρών αγγείων του εγκεφάλου

Από την ταξινόμηση αυτή, γίνεται κατανοητό ότι αφ’ ενός δεν διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο όλοι οι ασθενείς στους οποίους έχει διαγνωστεί κάποια καρδιακή νόσος και αφ’ ετέρου ότι υπάρχει διαβάθμιση σε αυτούς που κινδυνεύουν. Σε κάθε περίπτωση, όλοι ανεξαιρέτως θα πρέπει να ακολουθούν αυστηρά τις οδηγίες προφύλαξης (και όχι μόνο αυτοί που βρίσκονται στις προαναφερόμενες κατηγορίες). Όσον αφορά τους ασθενείς που ανήκουν στις κατηγορίες αυτές θα πρέπει να επικοινωνούν με τον καρδιολόγο τους για πιο συγκεκριμένες και εξατομικευμένες οδηγίες.

Πηγές:
World Health Organization (www.who.int) 
British Heart Foundation (www.bhf.org.uk)